U fokusu - Bosna i Hercegovina

Ako udahnu najveće evropske zemlje, i BiH će prodisati

Smatraju ovo sagovornici "Glasa Srpske" komentarišući najnovije promjene i trendove na finansijskom tržištu, ali i ekonomske planove oporavka, ali i bezbjednosnog jačanja koji su iz evropskih fioka prinudno izvučeni nakon što je na vlast u SAD došao Donald Tramp.

Kažu da je mnogo aspekata koji su doveli do toga da je vrijednost evropske zajedničke valute juče prešla granicu od 1,09 dolara i trenutno se nalazi na najvišem nivou u posljednja četiri mjeseca. Evro je samo od početka marta ove godine porastao za pet odsto u odnosu na američki dolar, pošto su najveće ekonomije evrozone najavile značajne izdatke za vojsku i infrastrukturu od čak 800 milijardi i time podržale izglede za privredni rast.

Navode i da je ovaj rast vrijednosti evra jednim dijelom rezultat i nedavne odluke Evropske centralne banke (ECB) koja je snizila kamatnu stopu na depozite za 25 baznih poena na 2,5 odsto, signalizirajući na ovaj način da monetarni uslovi unutar evrozone postaju manje restriktivni.

Dekan Ekonomskog fakulteta Univerziteta u Banjaluci Milenko Krajišnik smatra da nije došlo do jačanja evra, kako to neki navode, već do slabljenja dolara, koje je, prema njegovom mišljenju - vještački izvedeno od strane aktuelne američke administracije.

Kako je istakao, predsjednik Donald Tramp i ekipa koju je okupio svjesno i planski ušla je u jedan proces devalvacije - smanjenja vrijednosti dolara, da bi povećala izvoz i smanjila dosadašnji trgovinski jaz i deficit u robnoj razmjeni sa Evropskom unijom. Kaže da zbog toga ne vjeruje u "pravi" rast vrijednosti evra.

- Kada se otvore neki trgovinski ratovi, kao što to radi Amerika, Vašingtonu je u tom slučaju važno da ima nešto slabiji dolar. Sve ovo ne znači mnogo za BiH, jer je naša trgovinska razmjena s njima minimalna, zanemariva, relativno skromna. Da kojim slučajem BiH s njima ima veću trgovinsku razmjenu, onda bi to predstavljalo veliki problem, jer bi nas slabljenje dolara, odnosno jačanje evra s kojim je marka vezana, dovelo u poziciju da domaća roba ne bi bila konkurentna u SAD, u odnosu na recimo onu iz Argentine ili recimo Brazila - kaže Krajišnik.

Slično mišljenje ima i ekonomista Miloš Grujić, navodeći da je pad dolara prije svega uzrokovan carinskim ratovima, ali i najavom ukidanja dosadašnjih fiskalnih podsticaja u SAD.

Dodaje da Evropa ide u drugom pravcu, a pogotovo Njemačka, u kojoj su najavili povećanje javne potrošnje, popuštanje fiskalnih pravila, a što je pratio i rast kamata na državne obveznice.

- Sve ovo, zajedno sa očekivanjima da će u narednom periodu doći do rasta ekonomija unutar ključnih evropskih država, uticalo je na ovaj odnos dolara i evra. Takođe, ovome treba dodati i neko novo smanjenje kamatnih stopa od strane ECB, što bi evropskim zemljama trebalo da omogući još lakše i povoljnije zaduživanje. Kako će se sve ovo odraziti na nas, na našu domaću privredu? Ako ništa drugo, mislim da imamo čemu da se nadamo. Nama bi najviše odgovaralo da prodiše evropska privreda, a pogotovo ona njemačka. Ako nastave s ovim trendovima, do toga bi moglo i doći. Ali vidjećemo, ko zna šta sutra nosi, jer se još ništa konkretno ne dešava, već se radi o najavama i planovima koje tek treba realizovati - poručio je Grujić.

Oružjem do bolje ekonomije

Predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen nedavno je iznijela plan da bude prikupljeno čak 800 milijardi evra tokom naredne četiri godine za finansiranje plana za ponovno naoružavanje Evrope. Ona smatra da bi ova sredstva mogla pokrenuti vojnu proizvodnju, ali i ojačati posrnulu evropsku privredu.